Điều ít ai ngờ tới là cây mai vàng có rất nhiều bệnh. Có cây bệnh nhẹ chỉ cần “chữa” năm sáu tháng là “lành” nhưng với cây bệnh nặng có khi phải “chữa đến ba bốn năm mới lại sức. Do lẽ những cây mai được chưng bày trước mắt người mua đều là những cây mai đẹp cả, vì đó là mai thương phẩm. nếu các cây đó không đạt được sự hoàn hảo về: “Nhất thân, nhì đế, tam tàn, tứ thế” thì ít ra cũng “đẹp mặt” được năm ba phần. Thế là tiền nào của đó, mỗi cây đều có cái giá riêng của nó cả.
Tác hại của nấm: Nấm hay nấm mốc chỉ phát triển mạnh trong vườn mai với điều kiện thích hợp là độ ẩm và nóng cao. Chúng gây bệnh trên nhiều bộ phận của cây như rễ, thân, cành và tán lá. Đa số bệnh nấm tác hại cây mai đều phát triển mạnh trong tháng cuối mùa nắng và đầu mùa mưa như nấm hồng, thán thư, rỉ sắt… Tuy vậy, quanh năm cũng có sự xuất hiện của chúng.
Với nấm mốc, việc phòng là chính, là quan trọng, còn trị là việc phụ. Tại sao cho việc phòng là chính, vì nấm mốc có đặc tính lây lan rất nhanh. Vì vậy, khi vừa phát hiện trong vườn mai có cây bị nấm tấn công thì nên gấp rút bắt tay vào việc phun xịt thuốc trị bệnh cho cây ngay. Vì rằng, nếu chần chừ bệnh nấm sẽ có cơ hội tốt để lây lan nhanh từ cây này sang cây khác khiến việc chữa trị tốn kém thêm nhiều thời gian, công sức và tiền bạc…
1. Phòng trừ bệnh nấm hồng hại mai vàng
– Nấm hồng thường tấn công những cây mai có tán lá rậm rạp, hoặc đất trồng quá ẩm ướt. Cũng có nguyên nhân là do sử dụng phân mất cân đối. Thực tế cho thấy đa số cây mai bị nấm hồng tấn công thường là những cây còi cọc, chậm phát triển.
– Nấm hồng phát triển mạnh trong mùa nắng và những tháng đầu mùa mưa. Những chỗ vỏ nứt nẻ sần sùi ở cành mai hay thân cây mai là nơi đắc địa cho nấm hồng phát triển.
– Lúc mới xuất hiện chỉ thấy những đốm màu hồng nhỏ sau đó những đốm này lan rộng thành những đốm màu hồng lớn… Những cành hay thân cây mai bị nấm hồng tấn công nặng sẽ khô cạn nhựa và chết héo dần…
– Để phòng ngừa bệnh này, ta nên phun thuốc trừ sâu rầy theo đúng định kỳ, nhất là vào tháng cuối mùa nắng và đầu mùa mưa.
– Cách trị là dùng bàn chải nhỏ chà xát mạnh vào nơi có nấm cho tróc hết ra, sau đó bôi thuốc Rovral 50WP lên nhiều lần, cho đến khi không còn nấm xuất hiện mới ngưng. Nếu nhiều cây bị bệnh thì phun xịt với thuốc Anvil, Folpan. Những cành nhánh bị nặng héo rũ vì bị khô nhựa chỉ còn cách cưa bỏ rồi đem ra khỏi khu vườn mai đốt hết.
2. Phòng trừ bệnh cháy bìa lá hại mai vàng
– Cây mai vàng thường bị cháy lá, còn gọi là cháy bìa lá. Bệnh này không gây chết cây, nhưng làm cho cây suy yếu, vì lá bị bệnh sẽ bị rụng sớm.
– Triệu chứng đầu tiên là ở chóp lá hay hai bên rìa lá có hiện tượng bị khô và nổi vệt màu nâu. Nhìn qua tưởng lầm là cây thiếu nước tưới. Nhưng qua thời gian ngắn, vết nâu này cứ lan rộng ra gần trọn phiến lá khiến chiếc lá quăn lại như bị khô, và rụng xuống.
– Nguyên nhân là do chế độ bón phân không cân đối hoặc do vườn không thông thoáng.
– Tất cả những chiếc lá có hiện tượng bị cháy trên cây ta nên lặt bỏ và đốt hết. Sau đó, phun xịt thuốc trừ sâu bệnh như Master Cop, Anvil… để ngăn chặn kịp thời không cho bệnh phát triển. Vì như quí vị đã biết, bệnh cháy bìa lá ở cây mai lây lan rất nhanh.
3. Phòng trừ bệnh thán thư hại cây mai vàng
– Bệnh thán thư còn gọi là bệnh đốm lá có dạng gần giống như bệnh cháy bìa lá ở cây mai. Chỉ khác một điều là bệnh này không xảy ra trên lá mai già mà là lá non cành non, cũng gây thiệt hại nặng không thua gì bệnh cháy bìa lá vừa trình bày ở trên.
– Bệnh thán thư phát triển mạnh trong mùa mưa, nhưng những tháng trong năm cũng có sự hiện diện của chúng, với mức độ nhẹ hơn.
– Nguyên nhân là do nhà vườn sử dụng lượng đạm quá cao, tức đã bón phân mất độ cân đối.
– Lá non bị bệnh thán thư trông dễ biết. lúc đầu thấy trên lá xuất hiện vết màu nâu (như màu của lá khô), sau đó vết nâu này lan rộng ra khiến chiếc lá mất dần chất diệp lục, trông như bị khô và cong queo lại. Có khi các cành non cũng bị bệnh thán thư tấn công, và cành đó bị khô héo dần.
– Cách trị là lặt bỏ các lá bệnh, cành bệnh cưa bỏ và đem ra khỏi khu vực vườn mai đốt hết. Sau đó phun xịt thuốc Anvil, Vicarben để tiêu diệt hết mầm bệnh. Không nên để bệnh thán thư dây dưa trong vườn mai, vì bệnh này lây lan rất nhanh.
4. Phòng trừ bệnh đốm tảo hại cây mai
– Bệnh đốm tảo, có nơi gọi là đốm rong, xuất hiện trên bề mặt các lá mai già. Bệnh tích của bệnh đốm tảo là những đốm tròn màu xám xanh.
– Có nhiều nguyên nhân gây ra bệnh này cho cây mai: một là vườn mai bị che rợp, mất sự thông thoáng, thiếu nắng khiến lá không quang hợp được, hai là do bón lượng phân chuồng quá nhiều. nên chữa trị bằng các loại thuốc có gốc đồng như Master Cop, Bordo Cop…
5. Phòng trừ bệnh rỉ sắt hại mai vàng
Bệnh rỉ sắt xuất hiện vào mùa mưa làm hư lá mai và lây lan nhanh nếu ta không chữa trị kịp thời.
– Khởi đầu, trên mặt lá xuất hiện một số đốm nhỏ màu nâu sẫm giống như màu rỉ sắt. Vài ngày sau những đốm nhỏ này lan rộng dần ra khắp bề mặt lá khiến lá bệnh lỗ chỗ nhiều đốm nâu chi chít như da người bị bệnh sởi vậy.
– Nên dùng thuốc Dithane M-45, Anvil để trị cho cây mai bị bệnh này khi mới phát hiện vì nếu để lâu sẽ lây lan cả diện rộng…
Ngoài những bệnh do côn trùng và nấm gây ra, cây mai còn bị một số bệnh khác như:
1. Bệnh hư bộ rễ trên cây mai vàng
– Nhờ vào bộ rễ tốt nên cây mai mới dễ trồng, dễ sống, và trồng được cả trăm năm. Nhưng, thực tế cho thấy cây mai cũng dễ chết do bộ rễ bị nhiều loại côn trùng cắn phá và bị nấm bệnh.
– Côn trùng cắn phá bộ rễ cây mai thì có sùng, ốc, trùn đất sống lẫn trong đất trồng. Còn nấm thì do môi trường bị úng ngập. Đất trồng mai nếu bị trương nước lâu ngày thì các bào tử nấm, bào tử vi khuẩn và tuyến trùng có sẵn trong đất sẽ có dịp tốt để phát triển mạnh rồi tấn công vào bộ rễ, dẫn đến bộ rễ mai thị thui chột, bị thối rễ.
– Cây mà hư bộ rễ thì đâu còn khả năng hút chất dinh dưỡng trong đất nuôi cây. Vì vậy cây mai đó mới bị mất sức nhanh, lá héo rũ, cành khô và cây chết đứng…
– Những cây mai đã thiếu bộ rễ do úng thủy lâu ngày thì không sao cứu chữa được. Chỉ những cây khiếm khuyết một phần bộ rễ do côn trùng cắn phá hoặc do tác động của con người khi chăm sóc thiếu cẩn thận thì còn hy vọng cứu sống được.
– Những cây mai mất sức nặng, sinh trưởng kém nên cần thay chất trồng mới rồi đem vào chỗ râm mát, ít gió để dưỡng trong một thời gian dài. Chỉ khi thấy cây tươi tốt trở lại mới đem dần ra chỗ nắng, gió…
2. Bệnh thiếu dinh dưỡng trên cây mai vàng
– Cây mai sau thời gian bị côn trùng và nấm mốc phá hoại mới được cứu sống nên bị èo uột do thiếu dinh dưỡng đã đành. Còn những cây mai được tưới bón đầy đủ, sống bình thường, nhưng nhiều cây cũng bị yếu sức, tán lá vàng úa không tươi mướt, đọt cũng như chồi non tăng trưởng chậm, khiến cây còi cọc như… sắp chết đến nơi, là do đâu?
– Những cây mai sống èo uột như vậy là do bị bệnh sinh lý.
– Bệnh sinh lý của cây mai thường là do trồng thiếu chăm sóc. Trồng mai mà thiếu chăm sóc, từ việc vun phân tưới nước đến việc phòng trừ sâu bệnh đều lơ là, chểnh mảng thì bảo sao cây không yếu sức, dẫn đến kết quả là chậm phát triển?
– Việc chăm sóc cây mai phải đúng phương pháp, chứ không phải làm tùy hứng hoặc tùy ý nghĩ chủ quan của mình. Như bón phân, tưới nước phải hợp lý. Không phải cứ bón phân, tưới nước với số lượng nhiều bao nhiêu sẽ tốt cho cây bấy nhiêu! Xin nhớ, cây mai bón ít phân, tưới ít nước không dễ chết, nhưng nếu được tưới bón đến mức… bội thực thì khó cứu sống được do bộ rễ bị tổn th ương nặng vì nồng độ phân bón quá cao.
– Đó là chưa nói đến việc thiếu quan tâm đến chất trồng trong chậu xem có đủ tơi xốp hay không. Nếu chất trồng trong chậu đủ tơi xốp thì đủ lượng dưỡng khí cho rễ hấp thu. Ngược lại nếu chất trồng lâu ngày bị dẽ chặt thành khối cứng không còn thông thoáng thì dưỡng khí đâu cho bộ rễ hút lên nuôi cây sống được.
Nguồn: Theo Việt Chương – Phúc Quyên
